Zie onze Visie pagina - Filosofieweb is onderdeel van Stichting Pierre Bayle Instituut.
Samenhang in denken. Op het eerste gezicht lijkt een pleidooi voor samenhang in denken niets meer dan een psychologische ‘Behoefte aan Cognitieve Afsluiting’ (‘Need for Closure’). Maar voor filosofie als wetenschap kan een dergelijk psychologisme uiteraard geen voldoende grond zijn: Read More ...
Filosofieweb biedt de volgende cursussen aan: “Samenleven: hoe doen we dat?” en “Kunstmatige Intelligentie: slim bekeken?”
Hoe kan je in deze tijd nog een samenhang in ons denken zien of zelfs willen zien? Kan dit iets anders betekenen dan een irrationele behoefte aan troost in een verscheurde wereld?
Hoe weet je dat? Aporia tussen naïviteit en wijsheid. Filosofieonderwijs als kritische wetenschap vanuit het perspectief van samenwerkend leren
Contactinformatie: Filosofieweb Postbus 400 3000 AK Rotterdam
Samenhang in denken.
Op het eerste gezicht lijkt een pleidooi voor samenhang in denken niets meer dan een psychologische ‘Behoefte aan Cognitieve Afsluiting’ (‘Need for Closure’). Maar voor filosofie als wetenschap kan een dergelijk psychologisme uiteraard geen voldoende grond zijn: een mogelijke samenhang in denken moet redelijkerwijs kunnen worden beargumenteerd.
Nu is er tegenwoordig rondom het concept ‘wijsheid’ in de psychologie ook al een robuust empirisch onderzoeksprogramma gaande, inclusief de mogelijke pedagogische en psychologische ontwikkeling hiervan. Dus wat zou de ‘old school’ wijsbegeerte hieraan nog kunnen bijdragen?
Het in de ontwikkelingspsychologie gehanteerde begrip van wijsheid komt er op neer dat concreet ‘wijze mensen’ een uitgebreide feitelijke en procedurele kennis van zaken hebben, rekening houden met de context, verschil van waarden tussen personen inzien en tegelijk universele waarden kunnen specificeren en zich sterk bewust zijn van hoe onzeker zowel interpretaties van verleden als voorspellingen van de toekomst kunnen zijn, alsmede het vermogen bezitten om hiermee om te gaan. (Baltes, Smith & Staudinger – “Wisdom and successful aging” 1992).
Hiermee lijken in een notendop alle filosofische posities van logisch positivisme tot relativisme en scepticisme in één programma gevangen en verdisconteerd.
Maar waar is dit verzamelbegrip van ‘wijsheid’ eigenlijk op gebaseerd en hoe opereer je met een dergelijk alomvattend concept bij praktische kennisvragen? Dit concept van wijsheid lijkt eerder een cultureel-politiek product van onze westerse geschiedenis dat wordt verdinglijkt tot tot een ‘waardevrij’ concept voor empirisch onderzoek naar ‘wijze mensen’. Of dit concept wel zo waardevrij is en betekenisvol als fundament voor menselijke wijsheid kan dienen is nu precies de kernvraag.
Filosofieweb maakt zich hard deze vraag te willen onderzoeken en bij de beantwoording hiervan de concepten waarvan gebruik wordt gemaakt te willen funderen.
Dat wordt allereerst gedaan door aan te sluiten bij Hanna Arendts “De menselijke conditie” waarin de auteur begrippen ontwikkelt als ‘eilanden van voorspelbaarheid’, ‘openheid voor het nieuwe’ en ‘onvoorspelbaar handelen binnen een gemeenschap van vrije mensen’. Maar hiervoor steunt ze op christelijke concepten als ‘belofte’, ‘liefde’ en ‘vergeving’ die zelf met een opvatting van rede beargumenteerd zouden moeten worden om ze te ‘bevrijden uit hun openbaringscontext’. Dit is het vertrekpunt voor ons onderzoeksprogramma.
Zie voor plaatsing van dit programma binnen het Nederlandse filosofieonderwijs op de middelbare scholen het essay “Hoe weet je dat? Aporia tussen naïviteit en wijsheid”.